Welk beleid voor het
onroerend erfgoed van Kortrijk?
ABEKO
De visie van de verschillende politieke partijen rond het historisch patrimonium in de stad lees je doorgaans niet op de verkiezingsfolders. De Adviesraad Onroerend Erfgoed Kortrijk ABEKO ging bij hen langs en legde hen zeven vragen voor.
-
Hoe evalueert uw partij het stedelijk onroerend erfgoed beleid van de voorbije legislatuur?
+ Onze partij was aan zet voor de opwaardering van het privaat erfgoedbeleid. We voerden een open communicatie met de verschillende erfgoedactoren en konden een reeks concrete acties realiseren waaronder het opstellen van het Beeldkwaliteitsplan (BKP) en de oprichting van Beeldkwaliteitskamer (BKK). De inventarisatie van het naoorlogs patrimonium is in gang gezet.
Team Burgemeester / Open Vld
ABEKO - Adviesraad Onroerend Erfgoed Kortrijk
Groen
+/- Erfgoed bepaalt de identiteit en de herkenbaarheid van onze stad en haar deelgemeenten. Het is voor onze partij een matschappelijke plicht deze zo goed mogelijk te bewaren voor de komende generaties. We verleenden onze samenwerking aan alle initiatieven die deze identiteit versterkten. We betreuren evenwel de verwaarlozing van sommige monumenten, de verkoop van historische panden en de aantasting van de kwaliteit ervan door nieuwbouw in een te directe omgeving.
N-VA
+ We streefden naar een goede symbiose tussen roerend en onroerend erfgoed. We steunden binnhet het college het maximale herstel van de erfgoedwaarden van waardevolle monumenten en van het historisch stadscentrum. We verzorgden de link met Vlaanderen en konden rekenen op de efficiënte steun van de minister voor onroerend erfgoed.
Vooruit
+/- We hebben ons binnen het college maximaal ingezet voor het behoud van het stedelijk onroerend erfgoed en in het bijzonder voor de panden en gebouwen in stadseigendom. We betreuren de soms te lakse naleving van de richtlijnen van het BKP, en de té grote stempel die projectontwikkelaars op de stads-en dorpskernen drukken. Ook de versnippering van privaat onroerend erfgoed vs publieke monumenten kan beter door het samenvoegen van bep. bevoegdheden.
Team Burgemeester / CD&V
- We hebben een coherente lange termijn visie gemist. Het stadsbestuur heeft wel werk gemaakt van de renovatie van het historisch Kortrijk maar liet daar dan tal van modernistische toetsen toe die de essentie belasten. In de deelgemeenten zagen wij te weinig gebeuren.
Vlaams Belang
- Onze partij kon het appreciëren dat het College zijn plannen herzag rond de her aanleg van de omgeving van de Onze-Lieve-Vrouwekerk na kritiek van historici en politieke actie. Anderzijds blijft zij betreuren dat het stationsgebouw gesloopt moet worden en dat tal van hedendaagse ingrepen het uitzicht van historische gebouwen ontsieren. Kortrijk zou haar erfgoed en rijke geschiedenis beter moeten bewaren en koesteren.
Gezond Verstand
- Ondanks goede intenties, slepen dossiers veel te lang aan. Het gezond verstand dicteert dat herbestemming moet primeren op sloop.
PvdA
/
LOKALE UNICITEIT, IDENTITEIT & WELZIJN
ABEKO - Adviesraad Onroerend Erfgoed Kortrijk
VOOR
DE MACHT VAN HET VOORBEELD
NA
Voor meer info:
4. Zal jullie partij de invoering van een gevelrestauratie - en renovatiepremie voor inventaris erfgoedpanden ondersteunen?
- Niet specifiek, wij willen aanvullend werken op de bestaande Vlaamse premies met nadruk op het behalen van de klimaatdoelstellingen 2050 door de energetische renovaties van de buitenschil. Ook panden die opgenomen zijn op de inventaris van het bouwkundig erfgoed kunnen hier beroep op doen.
Team Burgemeester / Open Vld
ABEKO - Adviesraad Onroerend Erfgoed Kortrijk
Groen
+/- Ja en neen, wij willen hiervoor het beleid en de duidelijk visie en regels van Gent overnemen waar specifiek gekeken naar de gebruiksdoelstelling en het vermogen van de eigenaar.
N-VA
- De kas van de stad is beperkt. Wij zijn voorstander om het afdwingbaar te maken in de vergunning i.p.v. een extra premie. Wij willen inzetten op sterkere handhaving en sensibilisering.
Vooruit
+ Ja.
Team Burgemeester / CD&V
+ Ja, onder de vorm van een toelage van een percentage op de toegekende erfgoedpremies* van Vlaanderen. (* Noot van de redactie: deze premies gelden enkel voor beschermde panden, niet voor waardevolle erfgoedpanden die niet als monument beschermd zijn.)
Vlaams Belang
+ Ja, wij willen het voorbeeld van Brugge volgen. In Brugge is er een subsidie die tot 50% van de kosten voor restauraties van gevels aan de straatkant en 30% voor opmerkelijke interieurs of achtergevels dekt. De maximale gezamenlijke bedraagt 18.750 EUR. Bovendien is er een subsidie voor restauratiewerken aan waardevol buitenschrijnwerk of accurate vernieuwingen op basis van historisch model. Voor restauratiewerken bedraagt het premiepercentage 50%, voor nieuw schrijnwerk 30%, altijd met een maximum van € 6000. Wat in Brugge kan moet ook in Kortrijk kunnen, zeker voor gebouwen opgenomen in de Vlaamse Inventaris voor Onroerend Erfgoed.
Gezond Verstand
+ Wij willen dit concreet uitwerken en ten rade gaan bij de industrie voor innoverende alternatieve materialen voor de renovatie van historische gebouwen (richting het EPC-certificaat). Daarvoor is het belangrijk om rekening te houden met de verschillende gradaties, de locuswaarde van het gebouw. Dit kan erg bevorderlijk zijn voor de herwaardering van de stad in het algemeen
PvdA
/
2. Welke acties rond erfgoed voorzien jullie en op wat mogen de kiezers jullie afrekenen in 2030?
In de komende legislatuur willen we prioriteit geven aan de erkenning als onroerend erfgoegemeente * (2026). De voorbereiding is hiervoor reeds volop ingezet, we voorzien hiervoor de nodige middelen en expertise. We werken daarnaast aan de actualisatie van het kerken-en kloosterplan met respect en herbestemming als leidraad.
Team Burgemeester / Open Vld
* bij een onroerend erfgoedgemeente worden enkele taken overgeheveld van het Vlaamse niveau naar het Kortrijkse niveau, let wel: hier gaat het enkel over beschermd erfgoed, niet over waardevolle panden die niet als monument beschermd zijn. (Verschil tussen monument, inventaris en geen label)
Groen
Het beleid wonen/ bouwen / ruimtelijke ordening / bouwkundig erfgoed moet verdeeld worden om beter te kunnen samenwerken en om weerstand te bieden aan investeerders en vastgoedmachthebbers. Wij zullen aandringen op het onderhoud van en een bewustere houding t.o.v. erfgoed en waardevolle panden.
N-VA
Het sterker ondersteunen en versterken van de samenwerking en initiatieven van ABEKO. Wij zijn voorstander van de opmaak van een Kortrijks Erfgoedpact: een lijst met de concrete prioritaire actiepunten met sterke nadruk op de ontsluiting naar het brede publiek toe.
Vooruit
Wij willen het beeldkwaliteitskader nog beter uitwerken, de toegekende locuswaarden nog verfijnen (Kortrijk werkt met lage, middelhoge en hoge waarden) en een verordenend karakter geven en de inventaris uitbreiden met een selectie van panden na 1945. Ook willen wij restauratieplannen van publiek onroerend erfgoed verder zetten. Wij willen ijveren voor de nodige expertise rond onroerend erfgoed op alle niveaus. 1. Restauratie/beheer publiek erfgoed. 2. Publiekswerking. 3. Stedenbouwkundig: aanstelling van een volwaardige onroerend erfgoedambtenaar
Team Burgemeester / CD&V
Wij maken van erfgoed, in al haar vormen, een beleidsdomein an sich. Voor zowel publiek als privaat patrimonium, zowel in de stad als in de deelgemeenten, roeren en onroerend, materieel en immaterieel. Wij ijveren voor de oprichting van een faculteit rond hoger Kunstonderwijs in Kortrijk, waar interdisciplinaire kunstvormen worden beoefend, realiseren een nieuwe bibliotheek waar jongeren uit heel de streek een creatieve plek vinden en openen in het historisch stadhuis een unieke onthaalinfrastructuur voor Kortrijkzanen en bezoekers.
Vlaams Belang
Geen toekomst zonder wortels. Wij pleiten voor het zichtbaarder maken van ons erfgoed en een betere integratie ervan in de ruimtelijke structuur en de stedenbouwkundige vernieuwing. Aan de hand van een na te streven erfgoedstandaard kunnen we een moderne, maar toch historisch verantwoorde visie ontwikkelen over de vernieuwing van onze (stads)buurten, inclusief de bescherming van ons uniek lokaal erfgoed. Daarnaast ijveren wij voor een extra schepenbevoegdheid ‘Vlaamse identiteit’ en kiezen wij resoluut voor Nederlandstaligheid, zowel in de communicatie als in het straatbeeld.
Gezond Verstand
Wij engageren ons voor een harmonieuze samenhang tussen cultuur, patrimonium, ondernemingszin en rendement. Om het patrimonium in zijn glorie te behouden of te herstellen zijn vaak grote budgetten nodig. Door daaraan ondernemingszin te koppelen kan de invulling ervan budget genererend zijn. Wij willen Kortrijk besturen als een onderneming, return on investment.
PvdA
/
3. Ondersteunt uw partij de aanstelling van een erfgoedambtenaar?
+ Ja, het is onze ambitie Kortrijk te laten erkennen als een Onroerend Erfgoed-Gemeente. Daar hoort de aanstelling van een erfgoedambtenaar bij. Hij/zij zal de pen vast houden bij de uitwerking van het lokaal erfgoedbeleid. (n.v.d.r.: een OE-Gemeente neemt in hoofdzaak taken op m.b.t. beschermd onroerend erfgoed, het niet-beschermde erfgoed is op heden al een bevoegdheid van de stad)
Team Burgemeester / Open Vld
ABEKO - Adviesraad Onroerend Erfgoed Kortrijk
Groen
+ Ja, het lijkt ons goed Kortrijk te laten erkennen als een Onroerend Erfgoed-Gemeente. Het zal het stedelijk beleid bij vergunningen, uitvoeringsplannen enz. alleen maar versterken (n.v.d.r. : een OE-Gemeente neemt in hoofdzaak taken op m.b.t. beschermd onroerend erfgoed, het niet-beschermde erfgoed is op heden al een bevoegdheid van de stad). Een erfgoedambtenaar zal hierbij onmisbaar zijn.
N-VA
+/- Ja, maar die duiden we aan binnen de reeds bestaande ploeg Bouwen en Wonen. Voor zijn functie beschrijving, stemmen we af met de Adviesraad Bouwkundig Erfgoed Kortrijk ABEKO en met de dienst Erfgoed en Musea.
Vooruit
+ Ja, we zullen de aanstelling steunen van een volwaardige erfgoed ambtenaar.
Team Burgemeester / CD&V
+ Ja, het zal zijn/haar opdracht zijn een team stedelijke medewerkers te coördineren, zowel op gebied van roerend als onroerend erfgoed. Over de verschillende disciplines heen, met zowel regionale als internationale contacten.
Vlaams Belang
+ Ja, dat de stad Kortrijk vandaag liefst 1.800 medewerkers telt en geen enkel ervan bevoegd is voor het erfgoedbeleid, valt eigenlijk niet te verantwoorden.
Gezond Verstand
+/- Ja, maar dan moet die ambtenaar weten wat ondernemen betekent, hoe cultuur, patrimonium, ondernemingszin en rendement kunnen samengaan.
PvdA
/
5. Is uw partij bereid de richtlijnen van het Beeldkwaliteitsplan Kortrijk * (BKP) en de uitspraken van de Beeldkwaliteitskamer (BKK) nauwkeurig te volgen?
+/- Ja en neen, de samenstelling van de Beeldkwaliteitskamer moet evenwichtig zijn en blijven (architectuur, stedenbouw en erfgoed). Het begrip ‘context’ is cruciaal in stedenbouwkundig beleid: rekening houden met wat er is maar ook vernieuwing toelaten. Zoeken naar een samenspel van oud en nieuw.
Team Burgemeester / Open Vld
*Nvdr: Het Beeldkwaliteitsplan (BKP) is een beleidskader dat dient als leidraad bij de be bespreking en beoordeling van omgevingsvergunningsaanvragen. Het vormt een houvast voor eigenaars, architecten en de stadsdiensten bij bouw- en verbouwproject om zo de kwaliteit van het straatbeeld te vrijwaren en/of op te krikken. De Beeldkwaliteitskamer wordt in hoofdzaak bevraagd voor projecten met een bijzondere impact op de beeldkwaliteit/omgeving of wanneer een aanvraag te sterk afwijkt van het BKP. Meer info via de link naar de website.
Groen
+ Ja, wij zijn van mening dat het niet kan dat er verschillende beslissingen genomen worden in identieke situaties. Daarnaast wordt er op vandaag te weinig opvolging gegeven wanneer er een overtreding is. Beslissingen alsook het BKP moeten gehandhaafd worden.
N-VA
+ Ja, wij willen de impact en de legitimiteit van de Beeldkwaliteitskamer en van het Beeldkwaliteitsplan versterken en de naleving van de conclusies van de deskundigen die hierin zetelen eisen.
Vooruit
+ Ja, wij zijn van oordeel dat we het uitgangspunt van behoud alsook de principes van de locuswaarde van de erfgoedpanden beter moeten verankeren, zowel binnen de Beeldkwaliteitskamer als bij het opstellen van RUP’s (Ruimtelijke Uitvoering Plannen) en het toekennen van vergunningen.
Team Burgemeester / CD&V
+ Ja, deze ‘kamer’ van deskundigen verdient meer waardering, haar adviezen moeten ernstig genomen wordendoor het college van burgemeester en schepenen. Afwijkingen moeten steeds duchtig gemotiveerd worden. Misschien is de opname van deze werkwijze in een stedelijke verordening te overwegen, zodat deze ook in beroep kunnen worden gehanteerd.
Vlaams Belang
+ Ja, het uitwerken van een Beeldkwaliteitsplan en de oprichting van ee, Beeldkwaliteitskamer waren een goede zaak. Maar de uitvoering schort: de onafhankelijkheid van de Beeldkwaliteitskamer moet worden gewaarborgd en adviezen moeten worden opgevolgd en gehandhaafd.
Gezond Verstand
+ Ja, de aanwezigheid van een Beeldkwaliteitskamer moet optimaal benut worden. We pleiten er voor een harmonieus samen gaan van ruimtelijke ordening, privaat ondernemen en het historisch erfgoed. De karaktervolle en typerende gebouwen geven aan Kortrijk haar identiteit. Wij pleiten voor een nog sterker en consequenter naleven het Beeld- kwaliteitsplan .
PvdA
/
6. Is het wegwerken van de leegstand boven de winkels in het stadscentrum voor jullie partij een prioriteit?
+ Ja, eigenaars van leegstaande panden zullen de keuze krijgen: ofwel een forse leegstandtaks betalen ofwel het pand ter beschikking stellen aan een betaalbare prijs. Wij willen ons inzetten voor wonen en werken boven winkels. Maar we moeten realistisch blijven: naast de noodzaak van een afzonderlijke toegang bestaat deze van een stockage ruimte. En zeker voor historische panden in het winkelwandelgebied blijken die twee vaak moeilijk te combineren. Bij nieuwbouw en of reconversieprojecten speelt deze problematiek niet.
Team Burgemeester / Open Vld
ABEKO - Adviesraad Onroerend Erfgoed Kortrijk
Groen
+/- Kleine winkelpanden gebruiken de bovenste verdiepingen als stockageruimte. Maar dan moeten pand en façade voldoende onderhouden worden. Het gelijkvloers moet kwaliteitsvol afgestemd wordt op de rest van de gevel. Bij grotere panden is wonen boven de winkel te overwegen. Een bewoonde stadskern leidt tot meer sociale controle en verhoogt de betrokkenheid.
N-VA
+/- Leegstand boven winkels is een moeilijk probleem dat zich in alle centrumsteden voordoet. Het verminderen van etalageruimte is moeilijk te combineren met een aparte ingang voor de bovenliggende verdiepingen. Wat wel kan is het stimuleren en sensibiliseren van eigenaars om de bovenverdiepingen te onderhouden, bijv. door het opleggen van een verwaarlozingstaks.
Vooruit
+ We moeten dit bekijken in het kader van een ruimer woonplan en de nood aan woningen. Vooruit wil ook vermijden dat kleine zaken omgevormd worden tot ketenwinkels. Het activeren van de ruimtes boven winkelpanden zal veel renovatie vereisen. Het voorzien van premies (bijv. gevelrenovatiepremie of aantrekkingspremie) is mogelijks niet de meest rechtvaardige optie. Wat het is het beste instrument is om de winkelwandelstraten ook na sluitingsuur levendig te houden.
Team Burgemeester / CD&V
+ Ja, wij zijn voorstander om bij het verlenen van bouwvergunning waar mogelijk de realisatie van een afzonderlijke toegang als voorwaarde op te leggen. Wij willen eveneens waardevolle gerenoveerde winkelinterieurs beter in kaart brengen.
Vlaams Belang
+ Ja, wij zijn voorstander van een lokaal stimuleringsbeleid om de ruimte boven handelspanden in het stadscentrum en de dorpskernen bewoonbaar te maken. Dit schept nieuwe woongelegenheid in de stad en de mogelijkheid voor ouderen om langer zelfstandig in de stads- of dorpskern te blijven wonen.
Gezond Verstand
+ Ja, leegstand is voor ons een prioritair thema. Wij willen de bewoonbare oppervlakte boven winkels activeren. De bovenste verdiepingen willen we apart toegankelijk maken (bijv. via achteringangen, steegjes enz) en ombouwen tot opgewaardeerde woongelegenheden die niet opeisbaar zijn door het OCMW. Het verhuren van oppervlakte boven winkels via platformen als AirBNB kan volgens ons een goede manier zijn om niet alleen leefbaarheid en opwaardering van de panden maar ook toerisme te ondersteunen.
PvdA
/
7. Ondersteunt jullie partij de uitwerking van een uniform lichtplan in de historische binnenstad?
+/- We moeten de ver-‘LED’ding van de openbare verlichting stelselmatig verder uitrollen. We nemen hierbij in overweging de aspecten duurzaamheid, veiligheid, zichtbaarheid maar ook lichtpollutie. Bij her aanleg van straten en nieuwe stadsvernieuwingsprojecten in een historische omgeving verdient ‘licht’ en ‘verlichting’ een bijzondere aandacht.
Team Burgemeester / Open Vld
ABEKO - Adviesraad Onroerend Erfgoed Kortrijk
Groen
+ Ja, een lichtplan is belangrijk. Het heeft een dubbel voordeel: weinig verlies naar de hemel (lichthinder) en mooi verlichte gevels. Het model van de lichtarmatuur is hierbij belangrijk, zeker in het geval van historische gevels.
N-VA
+/- Een lichtplan brengt harmonie in het straatbeeld. Wij willen de sinds 2021 bestaande studie uitvoeren, stap per stap.
Vooruit
+/- Er bestaat een lichtplan, weliswaar enkel voor de topmonumenten. Dit is reeds toegepast op het Belfort, het historisch Stadhuis, de Broeltorens en binnenkort ook op de Onze-Lieve-Vrouwekerk. Voor ons mag dit lichtplan breder en sneller uitgerold worden, maar dan op een voldoende duurzame manier.
Team Burgemeester / CD&V
+ Ja.
Vlaams Belang
+ Ja, Kortrijk heeft ons inziens nood aan een plan waarbij stadsverlichting niet alleen functioneel, maar ook mooi moet zijn. Bij gebruik van led-technologie kan dit overigens een besparing opleveren. Belangrijk is dat deze verlichting zich niet beperkt tot enkele monumenten maar zich over de ganse stad uitrolt. Gent kan daarbij als voorbeeld dienen.
Gezond Verstand
+ Ja, op voorwaarde dat dit gepaard gaat met de opwaardering van de historische gevels en de strijd tegen leegstand. En dat dit op een ecologisch verantwoorde manier gebeurt, met de nieuwe technologieën als LED en al dan niet door toepassing van zonne-energie.
PvdA
/
1673, huis Het Gouden Cruys. wordt op dit moment gerestaureerd
VOOR
NA
NA
DE KRACHT VAN RENOVATIE,
RESTAURATIE & STADSHERSTEL
MINDER FRAAIE VOORBEELDEN
AFGEBROKEN
Kortrijk telt een groot aantal unieke gebouwen in wederopbouwarchitectuur van na WOII. Te onderscheiden in drie stijlen, voor meer info zie onze socials.
BEDREIGD
Beeldbepalend 19de eeuws neoklassiek herenhuis met koepelhal in directe zichtlijn langs de Leie, oorspronkelijk met fronton. Overleiestraat, bewuste verwaarlozing.
BEDREIGD / bewuste verkrotting voor sloop
->
Zie oorspronkelijke
topbekroning
Belangrijke zichtlijn én hoekpand Tuinstraat en Wijngaardstraat. Stond bekend als 't Populierken. Eén van de laatste resterende 16de eeuwse topgevels in de historische kern (schilddak is van later). Dringend toe aan herstel en reconstructie. Incl. eeuwenoude kelder.
->
Resterende typisch Kortrijkse 18de eeuwse burgerhuizen met Frans-Rijselse Lodewijk XIVe en L. XVIe invloed in historische kern.
Tot voor WOII stond Kortrijk bekend als 'de witte stad' omwille van zijn groot aantal neoklassieke wit gepleisterde burgerwoningen. Hierboven het Casino in de 19de eeuwse stadsuitbreiding, vandaag Boekenhuis Theoria.
Symbiose tussen restauratie en hedendaags op 't Plein.
->
